MACAR DANSLARI

‘Macar Dansları, benim gerçek çingene çocuklarımdır. Gerçi ben yaratmadım onları ancak uzun zaman besledim  ve büyüttüm...’

Johannes Brahms

Bugün, piyano için yazılmış yirmi bir parçadan oluşan 'Macar Dansları'yla başlıyorum söze. Bestecisi, genç yaşında dost olduğu çingene kemancı Eduard Remenyi sayesinde tanışmış o yörenin müziğiyle ve ilgisini yıllar içerisinde beslemiş. Kaynakları bilinmese de, dansların var olan melodilerin düzenlemesi olduğunu sanılıyor zira Brahms’ın açıklaması budur. Ancak parçaların çoğunun, düzenlemeden ziyade Brahms bestesi olduğu konuşulur...

'Macar Dansları’nın Alman bestecisini keşfeden, Robert Schumann olmuştur. Besteci ve müzik eleştirmeni olan Schumann ve dönemin ünlü piyanistlerinden olan eşi Clara, henüz yirmi yaşındaki Brahms’a yakınlık göstermiş ve gelişmesine katkıda bulunmuştur. Brahms, Schumann’ın akıl hastanesine yatmasıyla başlayıp vefatıyla sonlanan süreçte de, ailenin yanında durmasını bilmiştir. Esasen o, aralarındaki büyük yaş farkına rağmen, zarif ve yetenekli bir kadın olan Clara’ya aşıktır. Clara’nın bu duyguya nasıl karşılık verdiği tartışıladursun, ikili yakınlıklarını uzun yıllar korumuştur. Brahms en önemli bestelerini ilk Clara ile paylaşarak onun önerilerini dikkate almış, Clara, Brahms’ın eserlerini piyanosuyla yorumlamıştır.

‘O, kendi başına olmaktan mutlu bir insandı. Benim için hep bir muamma oldu. Şimdi bile onu, yirmi beş yıl önceki kadar yabancı bulduğumu söyleyebilirim...’

Clara Schumann

Anlaşılan o ki, kendisini işine adayan Brahms’ın kişiliği, onu sadece sosyal ortamlara değil, yakınındaki kişilere dahi mesafeli tutmuştur. Müzisyen kimliğiyle, sosyal ortamların aranılan ismi miydi bilinmez ancak Viyana’da dilden dile dolaşan bir hikayeye göre, katıldığı bir davetten ayrılışı, ‘burada incitmediğim biri varsa, özür dilerim’ sözleriyle olmuştur. Ailesine destek olmak için, henüz çocuk denebilecek yaştayken, barlar, tavernalar hatta genelevlerde piyano çalmak zorunda kalan Brahms’ın erken ve sıkıntılı başlayan yetişkinliği, onu zor bir insan yaptıysa buna şaşmamalı... 

Bir besteciyi, kendisi hakkında konuşulup yazılanlar kadar ve belki daha fazlasıyla, bazı eserleri anlatır. Bana göre, güçlü ve bir o kadar da duygusal ‘Macar Dansları’, Brahms hakkında ipuçları barındırır. Keyifle dinlediğim parçalar, 1, 4, 5, 11 ve 14 numaralı danslardır. Kendi keşfinizi yapmanız için, ilk dansla açıyorum kapıyı...  

http://www.youtube.com/watch?v=HbOpcRAUGHg